حجت الاسلام امرالله سبحانینیا گفت: دانش بنیانها میتوانند در عین اینکه نوآوری علمی داشته باشند اسرار جدیدی هم از عظمت خدا را کشف کنند.
پاژنیوز | حجت الاسلام امرالله سبحانینیا مدیر ستاد اقامه نماز خراسان رضوی با تشریح بر اهمیت تولید دانش دینی روز بر نقش دانش بنیانها در درک عمیقتر و بهتر از حقیقت دین تاکید کرد. تبادل داده و ارتباط بیشتر با نسل جوان نیازمند تحقیقات متنوع بهویزهدر حوزه علم تجربی است و میتواند بهعنوان یک شیوه مصونسازی قدرتمند در برابر هجمههای دشمن مورد توجه قرار گیرد.
در گفتوگو با حجت الاسلام امرالله سبحانی نیا نگاهی به نقش دانش بنیانها در تولید محتوای دینی به روز، تفهبم و ترویج نماز داشتیم که حاصل آن از نظر خوانندگان میگذرد.
پاژنیوز: نقش دانش بنیانها را در سیر درک انسان مدرن از دین چگونه میبینید؟
سبحانینیا: این سوال شما میتواند منشا یک جرقه و تحول باشد، اگر نگاهی به قرآن داشته باشیم. قرآن میگوید «ادع الی سبیل ربّک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالّتی هی احسن» این آیه به ما چه میگوید؟ به ما میگوید که با برخی حکیمانه حرف بزنیم. با برخی آیندهاندیش حرف بزنید. با افرادی هم بحث کنید. حالا، ما اگر تولید عمل دینی متناسب با نیاز امروز نداشته باشیم، دیگران تولید خواهد کرد اما با فرهنگ شیطانی. لیکن اگر ما میگوییم تولید علم، دو سطح را مدنظر داریم. سطح اول همان کسب دانش زندگی بهتر است؛ اما سطح مهمتر تولید دانش دینی به روز است.
من میگویم هزار دلیل وجود دارد که امروز در مساجد ما شور جوانی کمتر است؛ ولی یکی از دلایل مهم آن این است که اوقات مساجد پربار نیست. مثلاً میخواهند نماز برپا کنند و فردی تصمیم گرفته ۳۰ دقیقه زمان بگذارد: در این میان یک نفر میآید شعر میخواند یا فردی دیگر فلان کار را میکند. یک زمانی متوجه میشویم که برای رسیدن به ثواب نماز باید یک ساعت ونیم آنجا باشیم.
در راستای شعاری که مقام معظم رهبری نیز فرمودند، هر کس باید نقش خود را بازی کند. یعنی امروز کسانی که متولی تربیت دینی هستند نباید از تولید دانش جدید دینی مورد نیاز جامعه غافل باشند. حتی من میگویم باید بیشتر تلاش کنند.
پاژنیوز: در برابر خواستههای گروههای نوجوان و نونهال چگونه میتوان از این ظرفیت استفاده کرد؟
سبحانینیا: ما باید پشت ذهن بچههای امروز را بخوانیم که چه سوالی پنهانی دارند. قبل از آنکه موضوعی تبدیل به یک شایعه، سوال گسترده یا حتی شک شود باید آماده باشیم. اگر ما منفعل باشیم، یک سوالی هم مطرح شده و ما تازه تلاش داریم آن را حل کنیم، چه اتفاقی میافتد. شما باید کاشف باشید. سوالات و ابهامات را کشف کنید.
زمانی را در نظر بگیرید که فردی تب دارد. این تب یک نشانه است که خدای ناکرده شاید عفونت وجود داشته باشد. وقتی در یک خانواده یا جایی دیگر یک سری سوالات خاصی از زبان فرزندان شنیده میشود، باید اینگونه مورد شناسایی و توجه قرار گیرد. اگر من این درد را پیدا کردم، اما دوای به روز نداشتم. نتیجه چه خواهد شد؟ در بحث تولید دانش دینی برای امروز این امر مهم است.
فضای مجازی امروز ما چرا اینقدر بیجذبه است؟ برای این است که ما تولید جدید نداریم. تولید علم به این معنا نیست که دین را عوض کنیم. باید آن را در قالب نو عرضه کنیم. یکم روز در قالب شبیهخوانی در روستا و یک زمانی در قالب رمان و غیره.
پاژنیوز: به چه نحوی باید بین کار دانش بنیانی و پژوهشهای دینی ارتباط برقرار کرد؟
سبحانینیا: ببینید، میدانید فرق بین علم و فلسفه چیست؟ علم ما را با ریز جزئیات آشنا میکند. شما بپرسید فلان شی چه جنسی دارد؟ علم همه ابعاد آن را تشریح میکند. اما فلسفه جمعبندی میکند. مثلاً میگوید انسان چیست. حالا ماموریت دانش بنیان چیست؟ باید در کنار رشد علمی و کشف پدیدهای علمی بهدنبال ایجاد جرقههای در جهت کشف اعجاز الهی نیز باشد.
من در کلاسهای دانشگاه به دانشجویان درباره رشته آنها سوال میکنیم. مثلاً میگویند رشته ما معماری است. میگویم باید باهم یک برنامهای داشته باشیم. بیاید شما بهعنوان معمار ساختمان کندوی زنبور عسل را که قٰرآن اینقدر از آن تمجید میکند، تحلیل کنید. چه عظمتی در آن هست. یا عزیزی که رشته مدیریت داری زندگی زنبور عسل را از نگاه مدیریت بررسی کنید. چرا؟ چون قرآن میگوید شفا و رحمت است. بهطور خلاصه میگوید این زندگی زنبور عسل همه خیر و برکت است.
ما باید در کنار مسائل دینی عظمت حق که در دل این امورات است را کشف کنیم بهعنوان مثال، آقای دکتر اکبری، رئیس گروه انجمن سرطانشناسی ایران، میگوید چهار سال با دانشجویان خود کار کرده که بررسی کند آیا معنویت در کاهش سرطان اثر دارد یا خیر؟ این پروژه زیر نظر آیت الله مکارم و مرحوم آقای مهدوی کنی کار شد. مقالات را در جهان به نقد گذاشتند. آنها نیز پذیرفتند که بله. مسئله معنویت چه از نظر بیان و چه از نظر باور و اعتقاد در کاهش سرطان اثر بسیاری دارد. این چیزی است که دانش بنیانها میتواند تولید کنند.
پاژنیوز: دانش بنیانها چگونه میتوانند باتوجهبه قرآن کمک کنند تا ما مفاهیم نماز را بیشتر درک کنیم؟
سبحانینیا: ببینید، قٰرآن ما کتاب علم نیست؛ اما روشهای که دارد علمی است. شما به دانشآموز بگویید چرا هنگام خواندن دعای دست، کف دستها را به سمت بالا میگیرید. چرا با دست بسته دعا نمیکنید؟ در حین این کاوش میتوان به آنها گفت که عرفا در این مورد چه میگویند. اول عرفا میگویند که شما با این حالت بیان میکنید که خدایا دست من خالی است. دیدید بچهها هم میگویند جیب شان خالی است. دوم این یک نوع خواستن است. همچون سائلی به درگاه خداوند میگوییم به سمت تو دست دراز کردم نه غیر تو.
اگرچه اینها جنبههای معرفتی است؛ ولی دانش بنیان میتوانند کشف اسرار کنند. میتوانند بررسی کند بهترین زمان گردش خون در مغز در چه حالتی است، آیا در سجده هست. دانش بنیانها میتوانند در عین اینکه نوآوری علمی داشته باشند اسرار جدیدی هم از عظمت خدا را کشف کنند.