انگلیسی
سنگ رونی کشف شده در نروژ ممکن است قدیمی‌ترین سنگ نوشته وایکینگ باشد.
پاژ نیوز | این یافته نوید می دهد که نور جدیدی بر سؤالات ماندگار در مورد تاریخ اولیه نویسندگی رونیک روشن کند.
در پاییز ۲۰۲۱، باستان شناسان در حال حفاری قبری در شرق نروژ، یک بلوک از ماسه سنگ قرمز رنگ حکاکی شده با خطوط عنکبوتی شگل مشابه یک سیستم نوشتاری باستانی که توسط مردمان آلمانی شمال اروپا استفاده می‌شد را کشف کردند.
این کشف به خودی خود غیرعادی نبود. هزاران سنگ با کتیبه‌های رونیک، مربوط به دوره وایکینگ‌ها، تنها در اسکاندیناوی یافت شده است.کتیبهای رونی یا سنگ‌های رونی همان سنگ‌هایی است که به‌طور عمودی روی زمین کاشته شده و متنی به خط رونیک روی آن حک شده است. البته این اصطلاخ در مورد کتیبه‌های روی تخته سنگ‌ها نیز به کار می‌رود.
طبق گفته موزه تاریخ فرهنگی دانشگاه اسلو، که این یافته را در بیانیه‌ای این هفته اعلام کرد، حکاکی‌های روی این سنگ در ۲۰۰۰ سال پیش حکاکی شده‌اند که آن را به «قدیمی‌ترین سنگ رونی تاریخ‌گذاری شده در جهان» تبدیل کرده است.
کارشناسان موزه می‌گوید این مصنوع در گودال آتش‌سپاریشده در نزدیکی دریاچه تیریفوردن، در منطقه‌ای که به‌خاطر یافته‌های باستان‌شناسی مانند کلاه‌خُود وایکینگی معروف در زمرعه گِرموندبو یا جرموندبو معروف است، کشف شد.
تاریخ‌گذاری رادیوکربنی استخوان‌های سوخته و زغال‌سنگ از محل به باستان‌شناسان اجازه می‌دهد تا قبر و سنگ رونی را بین سال‌های ۱ تا ۲۵۰ قبل از میلاد تعیین کنند. البته کتیبه‌های رونی قدیمی‌تری بر روی آثار باستانی دیگر یافت شده‌اند، اما تاکنون به روی سنگ یافت نشده است.
کریستل زیلمر، محقق فرهنگ مکتوب و شمایل نگاری در دانشگاه اسلو، گفت: «این ممکن است یکی از اولین کاربردها برای استفاده از رون‌ها در نروژ و اسکاندیناوی بر روی سنگ باشد.
در حالی که باستان شناسان برای تعیین تاریخ محتویات گور کار می‌کردند، زیلمر وظیفه داشت تا خط خطی‌های مرموز روی سطح سنگ را تجزیه و تحلیل کند.
چرا کتیبه رونی مهم است؟
رونیک‌نویسی می‌تواند زمینه‌ای مبهم برای مطالعه باشد، محققان توافق دارند که رون‌ها تحت تأثیر یک سیستم نوشتاری قدیمی‌تر قرار داشتند، اما اینکه چگونه و چه زمانی هنوز موضوع بحث دانشگاهی است.
یک نظریه بیان می کند که الفبای رونیک از الفبای اتروسک ها در شمال ایتالیا مشتق شده است. نظریه دیگر این است که متون رونی از الفبای لاتین و به دنبال تبادلات تجاری و فرهنگی بین مردم ژرمن و رومی‌ها متولد شده اند.
حداقل سه نوع خط رونی وجود دارد که در طول زمان و در مناطق مختلف جغرافیایی تکامل یافته است.روش‌های نوشتن کتیبه‌های قدیمی‌تر به‌طور قابل‌توجهی متفاوت بود، و زبان بین زمانی که رون‌های [تازه کشف‌شده] حک می‌شدند و عصر وایکینگ‌ها و قرون وسطی تغییر زیادی کرده است.
به عبارت دیگر، زیلمر در تلاش برای رمزگشایی پیام سنگ با چالش قابل‌توجهی روبه‌رو بود. یک بخش از این مصنوع با سه کاراکتر اول الفبای رونی حک شده است. هشت رون در جلوی طلسم سنگی “idiberug” هنگامی که به حروف رومی تبدیل می شود.
زیلمر اظهار کرده این می‌تواند به زنی به نام Idibera – با کتیبه به معنی “برای Idibera” – یا نام خانوادگی Idiberung اشاره داشته باشد. این سنگ همچنین خطوطی به شکل شبکه و “شکل های زیگزاگی کوچک” را حک شده به روی خود دارد.
زیلمر خاطر نشان کرد: همه کتیبه ها لزوما معنای زبانی ندارند. این امکان وجود دارد که کسی نوشته را تقلید کرده، کاوش کرده یا با آن بازی کرده باشد. شاید کسی یاد می‌گرفته که چگونه رون‌ها را کنده‌کاری کند.
اگرچه معنای متن سنگ مبهم باقی مانده است، یافته جدید نوید می‌دهد که سؤالات طولانی در مورد تاریخ اولیه نویسندگی رونیک، از جمله زمانی که اولین سنگ های رونی ساخته شدند، روشن کند. اعتقاد بر این است که تنها ۳۰ تا از رونستون‌هایی که قبلاً در نروژ یافت شده بودند به قبل از ۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسیدند و قبل از این اکتشاف، هیچ کدام مربوط‌به تاریخ قبل از ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نبودند.
استینار سولهایم باستان شناس و مدیر کاوش در موزه، گفتد: این به این معنی است که سنت سنگ رونی قدیمی‌تر است، شاید حتی چند صد سال، از آنچه قبلاً تصور می کردیم. اما این همچنین ما را به تعجب وا می دارد که چه چیز دیگری در مورد استفاده از رونیک نویسی در جامعه اسکاندیناوی اولیه عصر آهن نمی دانستیم.
