سبزه در روز گرامی داشت ایزد باران با احترام و شان ویژه‌ای به تیشتر سپرده می‌شود، اینکه برخی می‌گویند سپردن سبزه به آب یعنی دور شدن نحوست (نامبارک و شوم) یا بیماری‌ها و غیره همه تعاریف و تصورات نادرست است.

پاژ نیوز | جای جای فرهنگ ایرانی پر است از رمز و راز هزاران ساله، یکی از این رمزها و نشانه‌ها که از دوران اساطیری تا به امروز به یادگار مانده است، سپرده سبزه نوروزی به آب است.

نخست باید گفت در گاهشماری ایرانی هفته وجود ندارد؛ بلکه هر ماه سی روز دارد و هر روز یک نام دارد روز نخست هر ماه به نام ایزاد هورمزد است. روز دوم وهومن یا اندیشه نیک تا روز سی‌آم که هر یک همانطور که اشاره شد نام ویژه خود دارد.
در گاهشماری ایرانی روز سیزدهم هر ماه روز تیشتر است همین‌طور ماه چهارم تیر، اشاره به ستاره تیر، در زبان اوستایی تیشتَرَیَه است. در زبان انگلیسی این واژه به روز شنبه اطلاق شده و تحت نام Saturday شناخته می شود.

سبزه بهاری و تیشتر ایزد باران

تیشتر ایزد باران است و جایگاه بسیار ارجمندی در فرهنگ ایران دارد، گفته شده آرش در تیرروز تیر انداخت و مرز ایرانشهر را تعین کرد همینطور در باورهای اساطیری به یاری تیشتر دشت های ایران سیراب می‌شود بر دیو خشکسالی (اپوش) می‌تازد‌.

به همین جا باید گفت در فرهنگ ایرانی هیچ روزی گجستک یا نحس نیست از این‌رو نحس خواندن روز سیزده فروردین یا عدد سیزده باورهایی است که در طی سده‌های پسین از فرهنگ‌های دیگر وارد فرهنگ ما شده و شوربختانه امروز در گفتار همگانی رایج است که گفته می‌شود سیزده به در، روز به در کردن نحسی از زندگی است.

رد این ادعا تنها در همین نامگذاری روزهای ایرانی است که می‌بینیم نیاکان ما با چه شکوه و حرمتی هر روز را نامی ویژه و شایسته نهاده‌اند. از اینرو اگر سیزدهم هر ماه در گاه شماری ایرانی روز ایزد تیشتر است و تیشتر تا به این اندازه گرامی است که دشت‌های ایران زمین را سیراب نگاه می‌دارد و از دل خاک سبزه می‌رویاند و پر نور ترین ستاره است و در پیوند با آب است که روشنایی است، چرا باید گجستک و منحوس باشد؟

ایرانیان روز سیزدهم فرودین سبزه‌ای که نماد باروری و خرمی سرزمین ایران است را به ایزد باران برمی‌گردانند تا بدین روش از ایزد تیشتر سپاس‌گزاری کنند که یک سال با برکت دیگر را به سرزمین ایران ارزانی کرده است.

کاشت سبزه در واقع نوعی آزمایش میزان باردهی محصول پیش از کشت هم است، به همین دلیل در قدیم رسم بوده چندین سبزه جداگانه از چندین بذر متفاوت را تهیه می‌کردند تا بسنجنند کدام بذر امسال باروری بیشتری دارد.

باری نیاکان ما از آنجا که احترام بسیار زیادی برای زمین دانه و گیاهان و‌ آب قائل بودند مراسم سیزده به در و سپردن سبزه به آب را به صورتی ویژه و با آداب و احترام خاص خود انجام می‌دادند و اینگونه نبوده که به هر کجا دشت و دمن و جوی آبی که رسیدند سبزه را بدون سپاس‌مندی از ایزد باران به آب پرت کنند.

بدون اغراق باید گفت آیین زرتشت نخستین و بزرگترین آیینی در جهان است که به‌صورت پیوسته به حرمت زمین لزوم پاسداشت و نگهداری از زمین و گیاهان و جانوارن سفارش کرده است از این‌روست که برخی آیین زرتشت را آیین محیط زیست هم می‌نامند و این آیین چیزی نیست جز برآیند اندیشه و باور دیرین نیاکان ما.

نیاکان ما ۵ بار در روز به سرزمین ایران آفرین می‌گفتند و هرگز کسی مانند امروز به سرزمین خود دشنام نمی داد. (اصطلاح زشت و شرم آور “خراب شده” که در مورد سرزمین سپند ایران رایج شده)

باری سبزه در روز گرامی داشت ایزد باران با احترام و شان ویژه‌ای به تیشتر سپرده می‌شود، اینکه برخی می‌گویند سپردن سبزه به آب یعنی دور شدن نحوست (نامبارک و شوم) یا بیماری‌ها و غیره همه تعاریف و تصورات نادرست است.

جدای از آن باید اشاره کرد رنگ سبز رنگ ملی ایران است و این رنگ که سبزه است نمادی است از شادابی و جوانی همیشگی میهن که در درفش شیروخورشید نشان نیز جای ویژه دارد. واژه‌هایی چون سرت سبز ، سبز بخت باشید یا واژه‌هایی از این دست هم نشان از این دیرینگی پاسداشت رمز و رازهای فرهنگی است. به یاد دارم مادر روان شادم همواره در لحظه تحویل سال لباس سبز می‌پوشید و آن را شگون می‌دانست، رسمی که از او هم به من یادگار مانده است.

گزینش ونگرش: موبد کورش نیکنام