فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان با اشاره به خطر دیابت بارداری گفت: هر مادری اگر در یک سال قبل از وقوع بارداری آزمایش قند خون نداده است، در اولین ویزیت بارداری، قند خونش چک شود.
پاژ نیوز | پیمان اشراقی فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در نشست خبریبه مناسبت روز جهانی دیابت در سازمان نظام پزشکی مشهد، در رابطه با دیابت نوع یک عنوان کرد: شیوع دیابت در کودکان و نوجوانان عمدتا از نوع یک است. کمتر از ۱۰ درصد کل دیابت‌ها دیابت نوع یک است، اما همین درصد پایین نیز زیاد است و باید کنترل شود.
وی افزود: در موضوع ریجستری خیلی موثر و کامل اطلاعات ثبت شده نداریم، اما با اتکا به مطالعات انجام شده، از هر ۳۰۰ کودک و نوجوان یک نفر مبتلا به دیابت نوع یک می‌شود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: بروز دیابت نوع یک بسته به شرایط محیطی، جغرافیایی و ژنتیکی، متفاوت است، به‌طوری که دیابت نوع یک از ۴۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر در فنلاند تا حداقل یک نفر در ۱۰۰ هزار نفر در پاکستان ، متغیر است. در زمینه ابتلا به دیابت نوع یک، آمار ما نسبت به آمار سایر کشورها، چیزی بینابین بوده و بروز آن در کودک و نوجوان ۱۵ نفر در ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده که با توجه به جمعیت شهر مشهد میزان بروز دیابت نوع یک در مشهد سالانه ۴۰۰ الی ۵۰۰ نفر است.
اشراقی تصریح کرد: دیابت نوع یک خیلی نیاز به غربالگری و شناسایی ندارد، چون این بیماری، بیماری پر سروصدایی است و معمولا در چند روز تا چند هفته فرد دچار پرادراری و پرنوشی و کاهش وزن می‌شود.
وی افزود: بنابراین با توجه به شیوع کم بیماری، غربالگری چندان موثر نیست و اینکه این بیماری به طور حاد ایجاد شده و سیر کوتاه مدت دارد و مثل دیابت نوع ۲ نیست که مدت‌ها از ابتلا به آن بگذرد، ولی فرد از بیماری خود مطلع نباشد بلکه در مدت کوتاهی از ابتلا، فرد دچار علائم شده و شناسایی می‌شود.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان افزود: معمولا خانواده کودکانی که دچار شب‌ادراری شده، آب زیاد می‌نوشند یا به طور ناگهانی علی‌رغم اینکه زیاد می‌خورند وزنشان کم می‌شود، باید این علائم را جدی گرفته و قبل از اینکه وضعیت کودک حاد شود برای درمان اقدام کنند؛ چراکه تنها ۱۵ درصد خانواده‌ها به این علائم توجه کرده و اکثر خانواده‌ها زمانی که کودک دچار اسیدوز کاهش سطح بی کربنات مایع خارج سلولی و قرار گرفتن pH خون در محدوده اسیدی) شده و اسید خون آنها بالا می‌رود به بیمارستان مراجعه می‌کنند.
اشراقی خاطرنشان کرد: در پی شیوع کرونا و شرایط پیش‌آمده، شیوع دیابت در کودکان افزایش قابل توجهی پیدا کرد. عمدتا در فصل سرد و بعد از بروز پیک‌های اپیدمی ویروسی، معمولا پیکی هم در بروز بیماری دیابت نوع یک داریم؛ چون بحث پایه آن بحث سیستم ایمنی است و سیستم ایمنی به خطا سلول‌های بتای پانکراس را تخریب کرده و وقتی این تخریب بیش از ۹۰ درصد شد، دیگر توان حفظ قند خون را از دست داده و قند بالا می‌رود، به تبع آن پرادراری و پرنوشی رخ داده و قند در ادرار دفع شده و اسید خون بالا می‌رود.
از هر ۷ زن باردار یک نفر به دیابت بارداری مبتلا می شود.
دکتر سلماز حسنی نیز در این نشست خبر فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان نیز در این نشست خبری دیابت بارداری را یکی از دیابت‌های شایع ذکر کرد و گفت: بنا بر آمار از هر ۷ زن باردار یک نفر به دیابت بارداری مبتلا می شود.
وی ادامه داد : کنترل بیماری دیابت در طول بارداری از منظر سلامت مادر و جنین بسیار حائز اهمیت است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: این نوع دیابت ناشی از هورمون‌هایی است که از جفت ترشح شده و این هورمون‌ها با انسولین مادر مقابله کرده و یک اختلال قند خون برای مادر باردار ایجاد می‌کند.
حسنی اظهار کرد: مادرانی که سابقه دیابت در خانواده داشته یا وزن بالایی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستند. عمدتا در سه ماهه دوم و سوم بارداری، دیابت بارداری بروز می کند.
وی تصریح کرد: معمولا با درمان رژیمی و یا دارویی، می‌توان این نوع دیابت را کنترل کرد و معمولا درصد زیادی از این مادران مبتلا وقتی که بارداری تمام می‌شود قند خون طبیعی خواهند داشت.
این کارشناس خاطرنشان کرد: به طور کلی افرادی که دیابت بارداری می‌گیرند هم خودشان و هم فرزندشان به نسبت افراد عادی بیشتر در معرض قند خون در سال‌های آینده هستند، بنابراین لازم است که معمولا بعد از ماه دوم ختم بارداری، تست قند خون انجام شود که ببینیم آیا قند خونی که در بارداری اتفاق افتاده رفع شده است یا خیر.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان توضیح داد: در مورد دیابت بارداری دستورالعمل کشوری داریم و توصیه می‌شود که هر مادری اگر در یک سال قبل از وقوع بارداری آزمایش قند خون نداده است، در اولین ویزیت بارداری، قند خونش چک شود اما اگر قبل از بارداری آزمایش داده و نرمال بوده است، می‌تواند برای تست قند خون تا هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری صبر کرده و تست غربالگری دیابت بارداری را در آن زمان انجام دهد، اما حتما در هنگام شروع بارداری باید از وضعیت قند خون مادر خبر داشته باشیم.
وی گفت: چنانچه مادری مبتلا به دیابت بارداری باشد، در درجه اول با اصلاح روش تغذیه و فعالیت فیزیکی می‌توان مادر را مبرا از دارو درمانی کرد، اما اگر این روش موفقیت‌آمیز نباشد به دلیل عوارضی که ممکن است دیابت برای مادر و جنین داشته باشد، توصیه به درمان تحت نظر پزشک تا ختم بارداری است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: برای مادران مبتلا به دیابت بارداری به فاصله دو ماه بعد از ختم بارداری باید قند خون مادر چک شود و بعد از آن حداقل هر سه سال یکبار این مادر تحت نظر باشد.
حسنی تصریح کرد: مادری که مبتلا به دیابت بارداری شده است، بین ۳۰ تا ۶۰ درصد احتمال اینکه در سال‌های آتی مبتلا به دیابت نوع ۲ شود نیز وجود دارد، ولی واقعیت این است که با مراقبت‌ها و پایش‌ها تا میزان زیادی جلو بروز آن را می‌توان گرفت.
وی یادآور شد: فرزندانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری به دنیا می‌آیند هم در طول سال‌های آینده احتمال ابتلا به دیابت و احتمال ابتلا به اضافه وزن و چاقی مرضی در آنها بعضا بیشتر است، در نتیجه در پایش فرزندان متولد شده از دیابت بارداری نیز دقت نظر بیشتری شود، مثلا توصیه می‌شود که در حوالی بلوغ، به خصوص که اگر اضافه وزن داشته باشند این نوجوانان پایش شوند.
در دیابت نوع ۲، چاقی و افزایش وزن مهمترین علت ایجاد این بیماری است
دکتر محمدعلی یعقوبی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با بیان این که ژنتیک و سابقه خانوادگی نقش مهم و پررنگی در ایجاد دیابت دارد گفت: علت اصلی ایجاد دیابت نوع یک بیشتر بیماری‌های خود ایمن است، اما در دیابت نوع ۲، چاقی و افزایش وزن مهمترین علت ایجاد این بیماری است که البته در هر ۲ نوع دیابت نوع یک و ۲ ژنتیک نقش موثری ایفا می‌کند.
دکتر محمدعلی یعقوبی با بیان اینکه در کنترل و درمان دیابت نوع ۲، توجه به تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم و ورزش نقش اساسی دارد افزود: دریافت کالری به اندازه کافی در تغذیه بیماران دیابتی امری بسیار موثر است و بیمار نباید بیش از حد نیاز روزانه کالری دریافت کند، چراکه باعث چاقی و عدم تاثیرگذاری انسولین می‌شود.
وی با اشاره به این که محدودیت مصرف نمک (مصرف ۲ تا سه گرم نمک) و محدودیت مصرف چربی (استفاده از روغن‌های غیراشباع از جمله امگا ۳ و امگا ۶)، مصرف سبزیجات و داشتن رژیم غذایی دارای فیبر در درمان و کنترل دیابت بسیار موثر است ادامه داد: ۱۵۰ دقیقه ورزش مناسب ۳۰ دقیقه ای در پنج نوبت طی هر هفته نیز توصیه می‌شود.
انگلیسی
