ریاست مرد در مسائلى که مربوط به اداره خانواده است، هم شرعى است و هم قانونى. بر اساس قانون مدنى جمهورى اسلامى ایران، پس از انعقاد قرارداد نکاح، هریک از زوجین حقوق و تکالیفى در مقابل یکدیگر پیدا خواهند نمود.۱ و در مادّه ۱۱۰۵ به صراحت، ریاست بر خانواده را از ویژگىها و مسئولیتهاى شوهر بیان کرده است؛ لیکن درک مفهوم این ریاست بسیار مهم است.
پاژ نیوز | خانواده مقدسترین نهاد جامعه اسلامی است. نهادی که اگر خوب باشد، حال جامعه نیز خوب خواهد بود و اگر بد باشد حال جامعه نیز بد خواهد بود. بنابراین هر چقدر درباره خانواده کار علمی و پژوهشی شود باز هم کم است ولی ورای کار علمی و پژوهشی ما نیاز به برنامهها و رویکردهایی داریم که در دنیای واقعی قابل اجرا باشد.
خانواده به عنوان اوّلین و بنیادىترین تشکّل در جامعه، نیاز به مسؤول یا سرپرست دارد. هر تشکّل و اجتماعى که فاقد مقام مسؤول یا سرپرست باشد، نابسامانى و هرج و مرج، از عوارض حتمى و اجتنابناپذیر آن است.
قرآن کریم به صراحت، ریاست مرد بر خانواده را از خصایص شوهر بیان کرده است: «الرّجال قوّامون على النّساء بما فضّل اللّه بعضهم على بعضٍ و بما انفقوا من اموالهم»
خداوند متعال در آیه فوق، حقّ ریاست برخانواده و سرپرستى و تدبیر امور خانواده را به دلیل برترىهاى طبیعى جنس مرد، به او سپرده است و در مقابل، مرد مکلّف شده است که مخارج و هزینه زندگى مشترک را تأمین نماید. آیه یاد شده بعد از آنکه اصل سرپرستى و ریاست شوهر را بیان مىکند، به حکمت یا علّت این امتیاز و حق اشاره مىکند و مىفرماید: «بما فضّل اللّه بعضهم على بعضٍ»؛ یعنى این سرپرستى به خاطر تفاوتهایى است که خداوند از نظر آفرینش روى مصلحت نوع بشر، میان آنها قرارداده است.
بلافاصله در مقابل چنین حقّى، تکلیفى را به عهده شوهر قرار مىدهد و مىفرماید: «و بما انفقوا من اموالهم»؛ یعنى این سرپرستى به خاطر تعهّداتى است که مردان در مورد انفاق کردن و پرداختهاى مالى در برابر زنان و خانواده به عهده دارند.
برای طی طریق از کار پژوهشی و حرکت به سمت خلق برنامه اجرایی نیاز به تعاریفی داریم که بتواند وضعیت و سمت و سوی خانوادهها را مشخص کند. درعینحال تببین وظایف و نقشهای دو عضو خانواده به نام زن و شهر یا بهتر بگوییم پدر و مادر در این جهت کمک شایانی خواهد کرد. بدین جهت گفتگویی با حجتالاسلام مهدی ابراهیمی ثالث معاون قضائی رئیسکل دادگاههای عمومی و انقلاب مشهد و سرپرست مجتمع خانواده در مشهد مطرح کردیم تا نگاهی به تعاریف خانواده از دیدگاه اسلام داشته باشیم.