شهید مطهری: آگاهی می خواهد، بصیرت می خواهد، خبرت و خبرویت می خواهد، دانایی می خواهد، روانشاسی می خواهد، جامعه شناسی می خواهد، تا آدم بفهمد چه جور امر به معروف و نهی از منکر بکند.

پاژ نیوز | گزیده‌ای از سخنرانی شهید مطهری در حسینیه ارشاد سال ۱۳۴۸ را ببینید که گویی برای امروز بیان شده‌.

متن  گزیده این سخنرانی به  به شرح زیر است:

«ما که تا حالا همه اش امر به معروف و نهی از منکر کردن ما در اطراف دکمه لباس مردم بوده است.

در اطراف بند کفش و موی سر مردم و دوخت لباس مردم بوده است.

ما معروف و منکر نمی شناسیم چی است.

ما معروف ها را به جای منکر می گیریم و گاهی وقتها منکرها به جای معروف می گیریم.

همین بهتر که ما جاهل ها امر به معروف و نهی از منکر نکنیم.چه منکرها که به نام امر به معروف و نهی از منکر به وجود نیامد.

آگاهی، بصیرت، خبرت و خبرویت می خواهد. دانایی، روانشناسی و جامعه شناسی میخواهد تا آدم بفهمد چه چیزی را امر به معروف و نهی از منکر کند. یعنی تا راه معروف را تشخیص بدهد و ببیند معروف کجاست. منکر را تشخیص بدهد و ریشه آن را به دست بیاورد ببیند از کجا این منکر سرچشمه می گیرد.

لذا ائمه دین فرموده اند جاهل بهتر است امر به معروف و نهی از منکر نکند. چون «لانه لایفسده اکثر مما یصلح»

چون جاهل وقتی می خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند، می خواهد بهتر کند، بدتر می کند».

-این وظیفه هم ساقط نمی شود. نمی توانیم بگوییم چون ما جاهلیم پس وظیفه از ما ساقط شد.

گفتید جاهلها امر به معروف و نهی از منکر نباید بکنند، ما هم که جاهلیم امر به معروف و نهی از منکر از ما ساقط شد، نه! مگر نمی دانم و نمی فهمم در دنیا عذر است؟ خدا این مغز و عقل را برای چه آفریده است؟

برای این که بفهمید، موشکافی و تحقیق کنید و بفهمید. به تو می گوید چرا نفهمیدی؟ نفهمیدم و نمی دانستم عذر نشد. چرا نرفتی بفهمی و بدانی؟

علی بن أبی طالب علیه السلام می فرمایند:

 «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماماً فَعَلَیْهِ اَنْ یَبْدَأَ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ. . (نهج البلاغه، کلمات قصار، حکمت ۷۰.)

 یعنی آن کسی که خود را پیشوای مردم معرفی می کند، معلم و مربی مردم معرفی می کند، واعظ و خطیب مردم معرفی می کند، هادی و راهنمای مردم معرفی می کند، اول باید از خودش شروع کند، اول خودش را تعلیم بدهد، بداند که یک جاهل در اندرون خودش هست،

اول به آن جاهلی که در درون خودش به نام نفس امّاره هست تلقین کند و یاد بدهد؛ یک موجود تربیت نشده ای در درون خودش هست، اول خودش را تربیت و تأدیب کند ، اول نفس خودش را موعظه کند ، ملامت کند، از نفس خودش حساب بکشد ؛  همین که خودش را اصلاح و تهذیب کرد و صالح شد، آن وقت می تواند مدعی شود که من می توانم راهنما و هادی مردم باشم، واعظ مردم باشم، معلم مردم باشم، مؤدِّب و مربی مردم باشم، مصلح اجتماع باشم.

حضرت در ادامه حدیث می فرمایند: آن کسی که خودش را تعلیم و تربیت می کند، بیشتر شایسته ی احترام است تا آن کسی که مردم را تعلیم و تربیت می کند. چون آن مشکلتر و مهمتر است

ایشان در حدیث دیگری می فرمایند:

«اَلْحَقُّ اَوْسَعُ الْاَشْیاءِ فِی التَّواصُفِ وَ اَضْیَقُها فِی التَّناصُفِ   (نهج البلاغه، خطبه ی ۲۱۴.)

چه جمله ها دارد! اینها را باید بر لوح دل بنویسند. فرمود: حق و عدالت در مقام سخن گویی و سخن سرایی و سخنرانی و در مقام زبان، دایره اش از همه چیز وسیعتر است؛ یعنی در مقام سخن، میدانی به اندازه ی میدان حق باز نیست. اگر انسان بخواهد سخنرانی کند، بخواهد حرف بزند، از هر موضوعی بیشتر در اطراف حق می شود حرف زد. اما در مقام عمل، میدانی از میدان حق تنگتر نیست. آن وقت است که انسان می بیند چقدر مشکل است! همان که آن قدر می توانست در اطراف حق حرف بزند، موقع عمل که می رسد می بیند برداشتن یک گام هم مشکل است.