انگلیسی
تعاونی‌ها مصرف به عنوان حلقه گمشده کنترل بازار می‌توانند دست دلالان و قاچاقچیان را از بازار لوازم خانگی کوتاه کنند و به‌تولید‌کنندگان فرصت دهند تا کاستی‌ها محصولات خود را رفع کنند.
پاژ نیوز | صنعت لوازم خانگی به‌ویژه لوازم خانگی برقی جایگاه برجسته در ساختار اقتصادی کشورها دارد. نه‌تنها انبوه مصرف‌کنندگان به‌طور پیوسته خواسته و نیازهای خود را با خرید این محصولات رفع می‌کنند؛ بلکه طیف بزرگی از شاغلین جامعه با این صنعت ارتباط مستقیم و غیرمستقیم دارند. از این رو گران شدن بی‌ضابطه این محصولات بیان‌گر عارضه‌های مهلک بر پیکر اقتصادی کشور است.
گویی تغییرات بزرگ بازار در بازه زمانی اندک موجب شده مدیران کنترل و هدایت بازار، از قافله جا بمانند، حتی از ثبت ارقام نجومی بر بدنه کالاهای خانگی اظهار تاسف و ناخشنودی کنند و درواقع از نقش مسئول خارج شده و همچون یک فعال اجتماعی واکنش نشان دهند.
از دلایل گران شدن لوازم خانگی باید به نوسانات دلار، واسطه‌ها و دانش اندک مصرف کننده یاد کرد اضلاع مثلثی شومی که نه‌تنها امیدها را برای سروسامان گرفتن زندگی مشترک در جوانان به یغما می‌برد؛ بلکه کابوس هولناکی برای خانواده‌هایی است که با پایان عمر مفید لوازم خانگی خود باید به سرای لوازم خانگی پا بگذارند.
نوسانات ارزی و مصرفکننده میانی
تولیدکننده نیز باید به‌عنوان یک مصرف کننده میانی دیده شود؛ چرا که تولیدکننده نیز در حال خرید قطعات و مواد اولیه از بازار داخلی و خارجی برای تکمیل مونتاژ یا محصول تولیدی یا خط تولید است.
باوجود قوس‌های خیره‌کننده و نوسان‌های چشمگیر دلار در طی چند ماه گذشته تامین مواد اولیه، تجهیز ماشین آلات از یک‌‌سو و مشکلات پرداخت تعرفه‌های گمرکی و سیاست‌های خام و دستوری موجب رشد هزینه‌های سربار شده و خواه‌ناخواه تولیدکننده را برای ادامه حیات اقتصادی مجبور به تغییر قیمت‌ها خواهد کرد.
کنترل رشد هزینه سربار تولید لوازم خانگی امری دستوری نیست و ماحصل این رویکرد همین آشفته بازاری است که شاهد آن هستیم.
واسطه‌ها صاحبان بازار لوازم خانگی
نکته مهم دیگر حذف واسطه‌ها و دلال‌ها است. در حقیقت در شرایط نرمال کارخانه‌ها به‌دنیال فروش بیشتر هستند و احتکار نمی‌کنند. در این میان خریداران عمده‌ای هستند که پیچ و خم‌های بازار و عرضه محصول را به‌خوبی می‌شناسند و با مهارت نوسان‌گیری در بازار، سوار بر موج قیمت‌ها به جزیره مطلوب می‌رسند و سود بالاتری را به درون گاو‌صندوق‌های خود روانه می‌کنند.
گاهی پلن‌های بازار در قالب نوع محصول، شیوه توزیع، آپشن‌های اضافی و قیمت که توسط دلال‌ها رهبری می‌شود با پلن‌های درون‌سازمانی تولید کنندگان به اشتباه گرفته می‌شود. البته در این میان برخی تولیدکنندگان به دلیل رقابت تنگاتنگ با محصولات خارجی غیر‌مجاز و مشکلات تولید عملا ترجیح می‌دهند، فروش لوازم خانگی را به خریداران عمده بسپارند تا بتوانند با تمام توان از پروسه تولید در مقابل نوسانات ارزی و اوج و فرودهای ویرانگر گردش مالی دفاع کنند.
نتیجه این رویکرد اجباری تسخیر بازار توسط دلالان است که به آنها فرصت می‌دهد به‌عنوان رهبران بازار نیز شناخته شوند و حتی در آینده‌ای نه چندان دور آینده تولیدکنندگان را در جهت منافع خود ترسیم و تعیین کنند.
در حقیقت تولیدکنندگان برگ برنده خود را که فرصت شناخت و ارتباط با مشتری است به روی میز می‌گذارند تا مبادا دستاوردهای چند دهه تولید محصولات را از کف بدهند؛ غافل از اینکه بازارمحوری در اقتصاد امروز یا به‌عبارتی درک نیاز و خواسته مشتری است که آینده کارخانه‌ها را تامین می‌کند.
صنعت لوازم خانگی چنان جایگاهی دارد که ردپای غول‌های سرمایه و فناوری دنیا به برندهای مطرح این محصولات در بازار جهانی تبدیل شده است. استفاده از فناوری به روز و جذب توان دانش‌بنیان‌ها در چرخه تولید ایرانی علاوه‌بر اینکه موجب ارتقاء کیفیت محصولات و کاهش هزینه می‌شود؛ امکان رقابت در عرصه منطقه‌ای و حتی جهانی را ممکن می‌سازد، لیکن تولید‌کننده‌ای که در تامین گردش مالی خود وامانده است چگونه می‌تواند هزینه بخش تحقیق و توسعه خود را تامین کند.
کالای قاچاق ابزار کنترل بازار دلالان
مسئله مهم دیگر تفاوت عرضه و تقاضا به‌ویژه در بازار لوازم خانگی است که عدم کنترل و نظارت آن عامل مهمی در رشد قیمت‌ها دارد. دلالان با بازی گرفتن ظرفیت برندینگ محصولات خارجی قاچاق و ناآگاهی مشتریان، هنر خود را در کنترل عرضه و تقاضا به نفع خویش به نمایش می‌گذارند.
درواقع طیف وسیعی از مشتریان از خرید جنس ناشناس و فیک پرهیز می‌کنند و همین امر باعث می‌شود برندینگ لوازم خانگی داخلی اهمیت دوچندان پیدا کند و به جرات می‌توان گفت بهترین و به‌صرفه‌ترین شیوه برندسازی افزایش کیفیت خدمات فروش است.
هر چند از سال ۱۳۹۷ مصوبه ممنوعیت واردات رسمی لوازم خانگی صادر شد؛ ولی سهل بودن خرید برندهای خارجی در بازار نشان می‌دهد که تدابیر قاچاقچیان از مدیران دولتی موثرتر بوده است. آمار بیش از ۲۰ میلیارد تومانی قاچاق تنها در تهران، به روشنی بیان می‌کند که این حجم ورود کالا نمی‌تواند نتیجه تجارت چمدانی باشد.
خرید محصولات قاچاق مزایای خدمات پس از فروش، ضمانت و پشتیبانی را در پی ندارد. عدم پرداخت حقوق گمرکی و مالیات این محصولات نیز ضربه مهلکی به تولید کننده و نیروی کار داخلی وارد می‌کند. هر خرید کالای قاچاق تیشه‌ای بر بنیان تولید کننده داخلی و عامل رشد بیکاری و کاهش عرضه است که ماحصل آن افزایش قیمت لوازم خانگی است.
محصولات قاچاق به طرق مختلف آگاهانه با نآگاهانه در سبد خرید مصرف کننده نهایی جای می‌گیرند. گاهی تکنیک‌هایی ذیل استراتژی فروش یخچال به اسکیمو چنان با ظرافت اجرا می‌شود که جنس قاچاق بدون هویت، نظارت بر تولید و خدمات پس از فروش با کم‌ترین انرژی فروشنده به دلبری از خریدار پرداخته و جیب او را خالی می‌کند.
گاهی نیز حربه‌های پنهانی ناشی از ناآگاهی مشتری باعث می‌شود خریدار حتی پس از مدت‌ها از خرید متوجه نشود، کالای تازه وارد به خانه‌اش در حقیقت محصولی قاچاق است. برخی از مشتریان که خاطره خرید از نمایشگا‌ه‌های لوازم خانگی را دارند با این زخم آشنا هستند.
مشتری هنگام خرید کالای خود را در نمایشگاه انتخاب می‌کند؛ لیکن هنگام ارسال دریافت کالای مورد نظر به خانه مشتری کالایی با مشخصات مخدوش از انبار به وی تحویل داده می‌شود. این بزنگاهی است که نظارت مردمی در کاهش آن نقش موثری دارد. آمار قابل توجه این نوع فروش باعث می‌شود که اهمیت آگاهی مخاطب از شیوه‌های اعتبارسنجی محصولات مانند شناسه کالا و استعلام آن در سامانه جامع تجارت مورد توجه جدی مشتریان قرار گیرد.
البته عدم خرید کالای قاچاق به طور مطلق توسط مشتریان مهم‌ترین فاکتور کاهش تقاضا و عرضه محصولات قاچاق و تعادل بازار است؛ ولی در وهله نخست این مسئولان هستند که باید به‌طور جدی وارد عمل شوند. به‌عبارتی اگر برخی مسئولان همچنانکه برای عدم واردات خودروی خارجی تلاش می‌کنند، در ورود قاچاق لوازم خانگی نیز مصمم بودند، امروز شاهد پایمال شدن حقوق مصرف کننده نبودیم. به ویژه که خودرو از لوازم دارای اولویت اول در زندگی نیست؛ ولی استفاده از لوازم خانگی برقی از بدیهیات زندگی مدرن است.
تعاونی‌ها حلقه گمشده بازار لوازم خانگی
تعاونی‌های مصرف به واسطه ماهیت ذاتی خود می‌توانند باعث حذف واسطه‌ها در بازار لوازم خانگی شوند و مصرف کننده و تولید کننده رودرروی هم در در دو سمت میز بازار قرار خواهند گرفت. بنابراین ساده‌ترین رویکرد در بازار با تعاونی مصرف خرید از دفتر نمایندگی کارخانه‌ها است. خرید محصولات لوازم خانگی از بازارهای متمرکز نیز می‌تواند تاثیر چشمگیری در حذف واسطه‌های دسته چندم داشته باشد.
اگرچه مدعیان نظارت بر بازار لوازم خانگی از تلاش شبانه‌روزی خود سخنرانی‌ها ایراد می‌کنند؛ ولی عملا به‌واسطه گستره و تنوع محصولات و کمبود نیروی ناظر در بیشتر اوقات تنها سایه‌ای کم‌رنگ از حضور آنها در بازار محصولات خانگی دیده می‌شود.
آگاهی مصرف کننده، استراتژی برجسته کنترل و جهت‌د‌هی به انواع بازارها من جمله بازار لوازم زندگی است. اگرچه برای این تحول نیاز به تغییرات بزرگی نیست؛ ولی باید این نکته را در نظر گرفت که اقشار جامعه در شرایط فعلی اقتصادی کمتر نصیحت‌پذیر هستند. درواقع افرادی که تحت فشار اقتصادی هر روز برای حل هر مسئله ساده از خرید یک نان گرفته تا تامین سرمایش محل زندگی خود باید انواع چالش‌ها را حل کنند، دیگر ظرفیت چندانی برای دریافت داده‌های جدید و تلاش برای تغییر رفتار ندارند.
مصرف‌کنندگان از الگوهای رفتار رایج استفاده می‌کنند که در بیشتر اوقات خود بخشی از پلن‌های هوشمندانه و مغرضانه دلالان است. این جا است که نقش نهادهای فرهنگی و ترویجی از صداوسیما و بیلبوردهای شهرداری‌ها گرفته تا رسانه‌های مدرن برجسته می‌شود، لیکن اگر مدیران آنها نیز خود اسیر جاذبه‌های پلن‌های فروش دلالان نشده باشند.
از آن سو تعاونی‌های مصرف یه‌عنوان یک واسطه قابل اعتماد برخاسته از قاطبه مردم می‌توانند با بکارگیری این آگاهی و دوراندیشی در خرید همچون کاتالیزوری رفتار مشتریان را با حفظ منافع آنها به سمت ثبات بازار تغییر دهند. هم اکنون نیز بسیاری از نهادها، ارگان‌ها و سازمان‌ها تعاونی مصرف دارند؛ ولی گویی از ظرفیت کلیدی آن غافل هستند که اگر جز این بود تنها نظاره‌گر نوسانات بازار لوازم خانگی نبودند. در واقع ارتباط با صنعت یکی از هنرهای مهم مدیران تعاونی مصرف است. این مدیران باید شرکت‌های صنعتی معظم را که تایید‌‌‌ه‌های نظارتی و استاندارد‌های به روز را دریافت کرده بشناسند و با شیوه‌های مختلف با آنها در ارتباط باشند.
درمقابل انجمن‌ها و سازمان هایی همچون استاندارد و انجمن‌های حمایت از حقوق مصرف کننده نیز باید با برگزاری دوره‌های آموزشی رایگان، مدیران تعاونی مصرف را با مزیت‌های خاص تولید کنندگان ایرانی آشنا کنند. در این جهت برندهای کمتر شناخته شده؛ ولی موفق در تولید محصول با کیفیت و حتی حاضر در بازار جهانی، از زیر ابر گمنامی بیرون آمده و گستره انتخاب مشتریان وسیع‌تر خواهد شد.
وضعیت امروز بازار لوازم خانگی ناشی از تزلزل در برداشتن گام‌های اولیه برای شکوفایی لوازم خانگی از کاهش تاثیر نوسانات ارزی گرفته تا مقابله با حربه‌های دلالان است. از این جهت تقویت و رشد آگاهی اعضای تعاونی مصرف به‌عنوان یک عصای جادویی می‌تواند به‌عنوان یک نقشه مشترک برای تمام بازارها ایرانی بکار گرفته شود تا بستری مناسب در جهت تسریع و تثبیت کنترل تقاضا و عرضه و شکوفایی کیفیت محصولات با حفظ حقوق مصرفکننده فراهم کند.
منتشر شده در روزنامه ثروت
